In een houten kano door de Okavango Delta
De Okavango Delta is de grootste binnenlandse rivierdelta ter wereld: een moeras waar bootjes je in serene rust langs olifanten, nijlpaarden en krokodillen varen.
Tekst: Niels Posthumus
De gids houdt zijn wijsvinger streng voor zijn lippen; ik moet stiller zijn, gebaart hij. Ik stapte een paar seconden eerder opeen tak. Die brak. De olifant die we vanachter hoog geelgroengras proberen te besluipen is weliswaar nog op veilige afstand, maar het blijft zaak goed op te letten waar we onze voeten neerzetten. Doodse stilte is gewenst, willen we nog iets dichter bij komen.
Ik had er nooit over nagedacht hoeveel spannender een safari te voet zou zijn dan in een auto. In de Okavango Delta, in het noorden van Botswana, nader ik de wilde dieren voor de eerste keer lopend; dat voelt kwetsbaarder, spannender, echter ook. We stapten die middag gespannen achter onze gids aan, alert op sporen, geluiden en geuren; en toen zagen we plots de grijze kolos in de verte. Onze stappen vertraagden zich, mijn hartslag schoot juist omhoog. Nooit leek een olifant zo majestueus.
We hadden een half uur eerder aangelegd bij een van de eilandjes in de moerasdelta. We waren daar gearriveerd met een traditioneel Mokoro-bootje, een soort houten kano die de gids als een Venetiaanse gondelier met een stok voortduwde. Vanaf de aanlegplek aan de oever hadden we moeten lopen; in een groot deel van de Okavango Delta zijn geen wegen en dus ook geen auto’s.
Het viel me op dat een wandelsafari niet alleen spannender is, maar gek genoeg juist ook rustgevender. Als je loopt, heerst er stilte om je heen; er klinkt geen ronkende automotor. Slechts af en toe hoorden we in de verte, vanaf het water, het geluid van een gemotoriseerde safariboot, het meer luxe alternatief voor de mokoro; en eens in de zoveel tijd vloog een vliegtuigje laag over. Ik kon er op de grond alleen maar dromen over hoe mooi de delta er vanuit de lucht uit moet zien.
Sinds 2014 staat de Okavango Delta op de Unesco Werelderfgoedlijst. Het is met 15.000 vierkante kilometer de grootste binnenlandse rivierdelta ter wereld, niet ver van het stadje Maun. Ooit was de delta een onderdeel van het Makgadikgadi-meer, dat duizenden jaren geleden al opdroogde. Nu mondt de Okavango-rivier wat plompverloren uit in het zand van de Kalahari: midden in de woestijn is zo een moerasdelta ontstaan. De rivier voert het water aan vanuit Angola, via de Namibische Caprivi-strook. Dat sijpelt door de zandgrondlagen van de delta-eilanden, totdat het verdampt.
Als de olifant na een tijdje zijn weg vervolgt zonder ons op te merken, sluipen we bij hem vandaan. Als we buiten zijn gehoorsafstand zijn, vraag ik de gids wat wij eigenlijk hadden moeten doen als het dier ons wel had ontdekt.“Dan had je slalommend moeten wegrennen”, antwoordt onze gids, “zodra hij met zijn oren zou klapperen.” Hij lacht. “Maar zo ver had ik het niet laten komen, hoor.”
We stappen de mokoro weer in en varen het water op. Met enige regelmaat komen we luxe boten tegen, die galant voor ons afremmen om de golven die zij creëren af te zwakken zodat wij niet omslaan. We varen in een serene rust door het hoge riet, dat voor de punt van onze boot opzij buigt. De gids staat achterop, zijn gondelierstok in het ondiepe water. Hoe nat de delta is hangt af van de seizoensgebonden overstromingen
Die beginnen halverwege de zomer in het noorden en trekken de maanden daarop naar het zuiden van het moeras. Het water in de delta verdampt relatief snel door de hoge temperaturen. De eilanden kunnen eerst geheel onder water verdwijnen, om aan het eind van het overstromingsseizoen opeens weer te herrijzen.
Vanuit de lodges die de delta omringen vertrekken de motorboten dagelijks voor tochten. Panoramavluchten stijgen op in Maun. Mokoro’s zijn te boeken langs de rivieroevers en vormen de goedkoopste en meest avontuurlijke optie. De beste periode om de Okavango Delta te bezoeken is van mei tot oktober; dan staat het water het hoogst en regent het juist het minst in het gebied.
De zon zakt tussen de palmbomen. Ze wordt vuurrood weerspiegeld in het roerloze wateroppervlak. Nijlpaarden kijken ons van een afstandje aan. Alleen hun ogen en minuscule oortjes steken uit boven het water, als periscopen van onderzeeboten of de kleine topjes van reusachtige ijsbergen onder water. Op de oevers liggen krokodillen roerloos te wachten op hun prooi. Even verderop verdringen kuddes gnoes, springbokken en zebra’s zich om te drinken. Niet voor niets komt BBC Earth regelmatig in de delta filmen. We speuren naar impala’s, naar antilopes, waterbokken, elanden en steenbokken. Er zwerven ook troepen buffels en olifanten door het gebied, weet ik, evenals leeuwen, cheeta’s, hyena’s en luipaarden. De leeuwen hoor je zelfs in de nacht. Neushoorns leven alleen op Chief’s Island.
Zodra het gaat schemeren, nemen de geluiden de ether over. Honderden soorten vogels laten zich opeens nog duidelijker horen. Onze gids deelt ons mee dat het tijd is om terug te gaan. In het halfdonker van de avond keren we om, glijdend door het riet, waarin wij waarschijnlijk even abrupt en mysterieus verdwijnen als het water van de Okavango-rivier in het zand van de Kalahari-woestijn.
Bekijk onze reizen door Botswana.
