Armenië kerken, kloosters, cultuur en fenomenale natuur
Armenië tekst | Simon de Wilde
> Rondreizen Armenië
Wie Jerevan nadert, ziet de berg Ararat in de verte opdoemen. De binnenstad van de bruisende hoofdstad van Armenië is in 1920 volgens een rastermodel opgezet aan de hand van de Russische architect Alexander Tamanian. Alle belangrijke wegen lopen in de richting van de Ararat. De vulkaan met de eeuwig besneeuwde top van ruim vijf kilometer hoog mag dan in buurland Turkije liggen, voor de Armeniërs symboliseert het de christelijke wortels van het land. Vol trots vertelt een Armeniër dat zijn voorouders de opvarenden zijn van de ark van Noach, die na de zondvloed op de Ararat strandde. In het jaar 301 na Christus was Armenië het eerste land dat officieel het christendom als religie omarmde. De Ararat is het nationale symbool van Armenië en is terug te vinden op verschillende bankbiljetten.
Een reis naar Armenië stond al jaren op mijn lijstje, vanwege de rijke geschiedenis en mooie natuur. Een land met indrukwekkende oude kloosters en kerken op de meest afgelegen plekken en interessante steden, zoals Jerevan. De stad leent zich prima om te voet of per metro te verkennen. Mijn Armeense gids Arpiné, die geboren is na de val van de muur en het uiteen vallen van de Sovjet-Unie, leidt me rond door haar stad. Bij een metrostation vertelt ze dat Jerevan pas in 1980 een metro kreeg. ‘Alle steden in de Sovjet-Unie met meer dan 1 miljoen inwoners kregen een metro, maar Jerevan bleef lang met lege handen omdat Moskou vond dat er niet goed geteld werd door de lokale autoriteiten,’ vertelt Arpiné. ‘In 1980 kwam de toenmalig Sovjetleider Leonid Brezjnev naar Jerevan. De burgemeester zorgde dat iedere Armeniër uit de wijde omtrek een Lada kreeg zodat er een enorme fi le ontstond. Brezjnev zag de toeterende rij auto’s en besloot de stad alsnog een metro te geven.’
’s Avonds bezoek ik de Cascade, een enorme stenen trap voor een deel begroeid met planten en bloemen, met rondom en onder de trap een fascinerende verzameling kunst. Bovenop de Cascade heb je een prachtig uitzicht over de stad en aan de voet geniet je van de zomeravond op een plein met cafétjes en restaurantjes, waar je terecht kunt voor een kopje Turkse koffie of een glas bier.
Wie geïnteresseerd is in cultuur komt in Jerevan niks tekort. Een van de hoogtepunten is Tsitsernakaberd, het Armeense museum dat de genocide van 1915 belicht. Naast het museum, dat op een heuvel in een park net buiten de stad ligt, staat een indrukwekkend monument met een eeuwige vlam waar prachtig Armeens gezang te horen is. Ook het nationale museum is een bezoek waard. Het herbergt een rijke collectie artefacten uit het stenen tijdperk. Het spirituele hart van Armenië bevindt zich op enkele tientallen kilometers van Jerevan. Etsjmiadzin is voor de Armeniërs wat het Vaticaan voor de katholieken is. Het hoofd van de Armeense kerk resideert er. Toen Armenië het christelijke geloof omarmde was Etsjmiadzin de hoofdstad van het land. De belangrijkste kathedraal stamt uit die tijd, al werd deze in de loop der eeuwen meerdere malen verbouwd en uitgebreid. Centraal binnen de Armeense apostolische kerk staat het lijden van christus. Dat hoor je terug in de prachtige liederen die gezongen worden tijdens de kerkdiensten. Het complex in Etsjmiadzin wemelt van de bezoekers als ik er ben, want er is een speciale viering die slechts eenmaal in de zeven jaar plaatsvindt. Naast toeristen en gelovigen zijn er veel Armeniërs uit de diaspora. Een vrouw vertelt me dat ze is geboren in Libanon maar voor de liefde is verhuisd naar de VS, ‘I’m from LA’, vertelt ze trots. Ze is voor het eerst van haar leven in Armenië. Bekende Armeniërs uit de diaspora zijn bijvoorbeeld de zanger Charles Aznavour, de onlangs overleden Amerikaanse zakenman Kirk Kerkonian die hotels bouwde in Las Vegas en realityster Kim Kardashian.
Armenië staat vol met prachtige oude kerken en kloosters. Sommige staan hoog op een rots in de bergen. Zoals het Geghardklooster, dat zich in een kloof bevindt en deels uit de rotsen is gehakt. Een geliefde plek voor pasgetrouwde paartjes, die hier hun zegening halen. In de omringende rotsen van het klooster zie je de grotten waar ooit de monniken woonden in hun cel. Precies op het moment dat ik een kapel binnenloop begint er een koortje te zingen. Een straal gouden licht valt door een raampje naar binnen en even waan ik me in lang vervlogen tijden. Het klooster is vernoemd naar de heilige lans waarmee Jezus in zijn zij werd geprikt tijdens zijn kruisiging. De speer ligt nu echter in Etsjmiadzin, waar veel meer belangrijke kerkelijke schatten te zien zijn.
De natuur en het landschap zijn een troefkaart van de Armeniërs. Voor wie in de zomer Armenië bezoekt, is het op 1900 meter boven de zeespiegel gelegen Sevanmeer een aanrader. Je kunt er aan het strand luieren en heerlijke forel eten. De omgeving biedt mogelijkheden voor mooie wandeltochten. Sommige wandelingen zijn simpel maar er zijn ook meer uitdagende wandelpaden in het glooiende, soms ruige heuvellandschap. Er zijn zelfs mogelijkheden om meerdaagse wandeltochten te maken. Omdat bordjes langs de route veelal ontbreken is het belangrijk om je goed voor te bereiden. En neem ondanks de warme zomers ook regenkleding mee. Het weer in de bergen kan plotseling omslaan. De wandelaar die doorzet, wordt beloond met prachtige landschappen, verscholen kerken en kloosters. Een ervaring om nooit te vergeten.
> Rondreizen Armenië
