Yogyakarta op zoek naar de ziel van Java

De rustige hectiek van Yogyakarta

Tekst en beeld: Bas van Oort

Het is er minder hectisch dan in hoofdstad Jakarta, de geschiedenis is alom aanwezig en op een steenworp afstand liggen ook nog eens wereldberoemde tempels. Als er één stad in Indonesië de moeite waard is om te bezoeken, dan is het wel Yogyakarta.

Het is niet dat het stil is op straat, integendeel, maar toch voelt het allemaal wel ontspannen. Fietstaxi’s tuffen voorbij, brommers pruttelen vrolijk over straat en zelfs uit het getoeter van auto’s en minibusjes lijkt vooral enthousiasme te klinken. Nu, midden op een mooie najaarsdag, is het verkeer in Yogyakarta nauwelijks te vergelijken met hoofdstad Jakarta, of menig andere stad in Indonesië. De mensen op straat lijken relaxter, verkopers lachen je vriendelijk toe.

Ja, misschien dat het even stress is bij Alun Alun, het grote plein midden in de stad. Daar is het levendig, worden mannen gekapt en geschoren op de stoep en heerst er drukte rondom de twee enorme waringenbomen. De legende gaat, dat wanneer je geblinddoekt van de ene kant van het plein door de opening tussen de twee bomen weet te lopen, je een leven vol geluk voor je hebt liggen. Maar net achter het plein keert de rust terug, bij het Kraton. Het paleis van de sultan is symbolisch, zoals Yogyakarta zo veel symboliek kent. De sultan, ooit de machtigste man in de wijde omgeving, woont er nog steeds, maar heeft politiek geen betekenis meer en kent buiten de muren van zijn paleis geen enkele macht. Dat paleis dient nu vooral als inkijkje in het verleden. Een openluchtmuseum waar de oude Indonesische grandeur tentoongesteld staat. Het meest in het oog springen de sultans dienaren. Gekleed in een roodbruine sarong met ruit, blauw overhemd en een hoofddeksel in dezelfde kleur zijn ze overal aanwezig. Muziek makend in een tempel, zittend voor een poort of terwijl ze bezig zijn de planten water te geven. Andere hoogtepunten van het paleis: de Taman Sari, het waterpaleis dat in de 18e eeuw diende als amusementspark voor de koninklijke familie, de vogeltjesmarkt en de nauwe straatjes waar veel handwerk wordt gemaakt en verkocht. Het paleis is slechts een van de onderdelen van Yogyakarta die de stad anders dan de rest van Indonesië maken. Jogja, zoals de koosnaam van de stad luidt, is het culturele centrum van Indonesië.
 

Het waterpaleis diende in de 18e eeuw als
amusementspark voor de koninklijke familie

Maar misschien belangrijker nog voor de sfeer: het is dé studentenstad van het land en vriendelijk voor toeristen. Die combinatie zorgt voor een keur aan leuke cafés en restaurantjes, waar je al voor een paar euro een geweldige maaltijd hebt.

Levensader van de stad, de Jalan Malioboro, barst van de winkels en kraampjes op straat en ook in Kampung Wisata, een van de wijken in de buurt paleis, speelt het leven zich voornamelijk buiten af.

Borobodur en Prambanan

Maar hoe leuk Yogyakarta ook is als stad, dat is niet eens de voornaamste reden waarom bezoekers naar dit deel van Java trekken. Op ongeveer een uur rijden van de stad ligt Borobudur, de grootste boeddhistische tempel ter wereld. Het complex werd gebouwd rond de achtste eeuw na Christus, maar omdat er in de 11e eeuw grote dreiging was van een nabijgelegen vulkaan, verliet de bevolking de regio en bleef de tempel achter. De jungle, waar de tempel midden in ligt, nam het bouwwerk al snel over en pas 800 jaar later werd Borobodur herontdekt. Inmiddels is het werelderfgoed geworden en vanaf de eerste aanblik is duidelijk waarom. De negen verdiepingen, en vooral de 72 stoepa’s - klokvormige bouwwerken met een boeddha erin - zijn indrukwekkend. En ben je er met zonsopkomst of zonsondergang, is het nog mooier. ’s Ochtends is de tempel gehuld in nevelflarden, ’s avonds wordt het complex in een gouden gloed gezet door de ondergaande zon. Dat geldt ook voor die andere wereldberoemde tempels, het tempelcomplex Prambanan. Een serie Hindoe-Javaanse tempels, net iets minder oud (zo’n honderd jaar) dan Borobodur en ook opgenomen op de Unesco Werelderfgoedlijst.


 

Mannen worden gekapt en geschoren op de stoep

Bij de ingang staat een groepje studenten te wachten, en die geven graag wat meer informatie over de plek. Zo vertellen ze, een beetje giechelig, dat koning Rakai Pikatan degene was die de tempels heeft laten bouwen, dat de grootste van de drie hoofdtempels is gewijd aan Shiva, een goddelijke persoonlijkheid in het hindoeïsme, en dat er in 2006 nog een aardbeving is geweest die het complex behoorlijk heeft beschadigd. Terwijl ze dat vertellen, leiden ze de weg over het complex, dat soms bezaaid ligt met stenen blokken en waar hier en daar weelderige bloemen en planten groeien. En wat ze ook niet hadden kunnen bedenken, is dat na een dag vol bewolking de zon zich net voordat ‘ie ondergaat nog heel even laat zien, waardoor er een bijna hemelse lichtshow ontstaat van paars, goud en oranje. Je zou er bijna in hogere machten van gaan geloven.

Alle highlights op een rij

3x nog meer moois op Java

Een bezoek aan Yogyakarta staat natuurlijk niet op zichzelf. Daarom: 3 bezienswaardigheden op het eiland Java.

Bromovulkaan

Een van de bekendste vulkanen ter wereld en dat is niet voor niks. De Bromovulkaan, in het oosten van Java, is omringd door een zandzee van zo’n tien kilometer, en dat maakt het aanzicht bijna buitenaards. Het populairst is de vulkaan bekijken als de zon op komt. Dat kan wandelend of per jeep maar wees gewaarschuwd: je zal niet de enige zijn.

Jakarta

De hoofdstad van Indonesië is hectisch, en dat is nog zacht uitgedrukt. Toch is er genoeg te zien. Kota, het oude stadsdeel bijvoorbeeld, of het Fatahillahplein. Daar vind je het Batavia Café, in koloniale stijl, en fietsen toeristen rond op kleurige Nederlandse oma-fietsen. Tip voor ’s avonds: SKYE Bar& Restaurant. Op het dak van de BCA Tower, vlakbij winkelcentrum Grand Indonesië, heb je een magnifiek uitzicht over de stad en de skyline.

Kampung Naga

Een van de best bewaard gebleven traditioneel Javaanse dorpen is Kampung Naga in West-Java. Het dorp ligt in een vallei vol rijstvelden en is alleen te voet bereikbaar, dus om er te komen moet je eerst een paar honderd traptreden afdalen. In de Kampung worden rondleidingen gegeven en kun je lokaal gemaakte souvenirs kopen, maar ondanks het aanwezige toerisme is het een plek waar de lokale bewoners echt leven.

Djoser organiseert verschillende reizen naar Java. Bekijk al onze reizen door Indonesië.