Cubaanse contrasten in een land waar niets is wat het lijkt

Cuba is geen Caribische versie van de Costa del Sol. De zon mag dan rijkelijk schijnen. De zandstranden mogen maagdelijk wit zijn en de voertaal temperamentvol Spaans, maar wie verder kijkt dan deze makkelijke overeenkomsten, ontdekt een uniek land met een uitgebreide gebruiksaanwijzing. Cuba verrast, frustreert en fascineert. Wie van Cuba wil genieten, kan het beste tijdelijk afstand nemen van Nederlandse vanzelfsprekendheden en zich openstellen voor Cubaanse spontaniteit. In Cuba is niets wat het lijkt en lijkt niets wat het is. Een reis naar Cuba is een avontuur dat zelfs de meest doorgewinterde reiziger lang bij zal blijven.

Cuba is een land vol tegenstellingen. Wanneer je Havana binnen rijdt, word je onmiddellijk geconfronteerd met een levensgroot bord waarop het Amerikaans embargo afgeschilderd wordt als de ergste genocide in de geschiedenis van de mensheid. Het lijkt erop dat geen Amerikaan veilig zal kunnen genieten van de feestelijke sfeer in de schilderachtige straten van Oud-Havana. Toch zul je de volgende dag tientallen Amerikanen zien paraderen over Cuba’s bekendste boulevard El Malecon, vergezeld door lachende Cubanen die blij zijn met de hoge fooien in Amerikaanse dollars. Amerika is vriend en vijand tegelijk. Bijna elke Cubaan heeft wel een vriend, neef of kind die zijn heil in de Verenigde Staten heeft gezocht. Menig eilander leeft van het geld dat zijn familie opstuurt uit Miami of Louisville. Tegelijkertijd houdt het embargo de buitenlandse handel tegen, bezet de Verenigde Staten tot de dag van vandaag het omstreden Guantanamo Bay en is Cuba één van de zeldzame landen zonder vestiging van McDonalds.

De tegenstellingen stoppen niet bij de twijfelachtige relatie tussen el cocodrilo* en zijn voormalig bezetter. Zo zit ook het communistische systeem vol ongrijpbare verrassingen: zo mochten Cubanen tot 2008 geen huizen verkopen, maar slechts ruilen; werden woningen bij echtscheiding in tweeën gesplitst en kent het land twee munteenheden. Het staatsinkomen van $20 per maand volstaat niet. Iedereen verdient gedwongen bij. Zo neemt de sigarenverkoper sigaren mee van de werkplaats en verkoopt deze door aan toeristen. De meubelmaker werkt vijf uur voor de staat, neemt het overige hout mee naar huis en ontwerpt daarvan een schommelstoel voor zijn buurman, waarmee hij in één klap tweemaal zijn maandsalaris verdient. In communistisch Cuba vind je luxe villawijken, glanzende Peugeots en prijzige slijterijen. Een supermarkt heeft daarentegen vaak enkel blikken zoete tomatensaus en flessen rum op voorraad. Zoeken naar een gekoelde fles water of een rol koekjes kan gemakkelijk enkele uren in beslag nemen. Daarentegen is het onderwijs uitstekend, wordt zelfs de schoolbus gefinancierd door de staat en reizen Cubaanse dokters regelmatig naar Afrika om te vechten tegen ziekten als ebola en hiv.

En dan zijn er tot slot eigenaardigheden die je op maar weinig andere plekken tegenkomt. Zo hebben straathonden in Havana een ID-kaart om hun hals hangen, omdat ook zij eigendom zijn van de staat; wilde een Cubaanse minister een schuld van $270 miljoen aan Tsjechië terugbetalen in flessen rum en is het spel Monopoly verboden omdat het kapitalistisch gedachtegoed zou promoten.

Bovenal is Cuba een land als geen ander, met een vriendelijke en veerkrachtige bevolking, prachtige natuur, een rijke geschiedenis en onweerstaanbare muziek. Wie de kans krijgt, moet zeker een bezoekje brengen aan deze fascinerende bestemming.

*Cuba heeft door haar vorm de bijnaam ‘el cocodrilo’ ofwel ‘de krokodil’ gekregen

Bekijk al onze rondereizen door Cuba.