Madagaskar en de symboliek rondom de zebu
Madagaskar en het Malagasy rund, ofwel de zebu, zijn onomstotelijk met elkaar verbonden. Wanneer je een reis maakt naar het Achtste Continent speelt de zebu een grote rol van betekenis. Je komt de zebu tegen op rijstvelden, in het straatbeeld, op de menukaart, bij bruiloften en als vervoermiddel. Je hoort Malagasy trots vertellen over hun kuddes, zebu-sieraden en bruidsschat. Waar komt de fascinatie met de zebu vandaan?
De economische motor achter de rijstbouw
Zonder de zebu zouden de valleien van Centraal-Madagaskar niet gekleurd worden door mooi aangelegde rijstterrassen. De hoeven van Afrika’s meest geliefde viervoeter zijn uitermate geschikt om de grond in de rijstvelden aan te stampen en zo de broodnodige waterbassins te creëren. Zebu zijn veel sneller en beter in het doen van dit stampwerk dan mensen en vormen ook nog eens het ideale vervoersmiddel om de ondergelopen velden te bewerken. De ossen zijn sterk genoeg om personen en goederen van A naar B te verplaatsen, brengen relatief weinig kosten met zich mee en kunnen op oudere leeftijd geslacht worden. Je vindt zebu-entrecote met pepersaus, zebu-curry en zebu-gehakt dan ook terug op menig menukaart.
De zebu en het huwelijk
Buiten de praktische implicaties van de zebu, vervult het dier een belangrijke functie bij de huwelijksvoorbereidingen. Voor de Sakalava [een bevolkingsgroep uit het westen van Madagaskar] is het gebruikelijk dat een man zebu’s schenkt aan de familie van de bruid in ruil voor haar hand. Als de bruid jong, kinderloos en hoog opgeleid is, dient de bruidsschat en daarmee het aantal zebu’s hoger te liggen. Bij de Bara-stam uit het zuidwesten moet een echtgenoot zijn mannelijkheid bewijzen door een zebu van een andere veehouder te stelen. Dit kan er hard aan toegaan. Soms vallen er zelfs doden. Een zebu stelen is namelijk niet alleen economisch nadelig, het betreft een ernstige vorm van gezichtsverlies.
Trots van de natie
Welvaart en status worden afgemeten aan het aantal zebu’s dat een familie bezit. Hoe meer zebu’s hoe beter. Voor de polygame Bara’s bepaalt het aantal ossen tevens hoeveel vrouwen een man mag trouwen. Als hij genoeg zebu’s heeft of kan stelen, mag hij met meerdere vrouwen in het huwelijksbootje stappen. De Sakalava slachten een zebu op de dag dat hun zoon besneden wordt. Dit zou bijdragen aan zijn toekomstig succes en vruchtbaarheid. Bij de Bara wordt op de sterfdag van een man vaak ook zijn kudde zebu’s ritueel geslacht. Het vormt het einde van een tijdperk.
Madagaskar zou Madagaskar niet zijn zonder haar zebu’s. Bekijk onze reizen door Madagaskar.
