Reizigersdagboek Litouwen, Letland & Estland (1)

Dag 1 - 7 augustus Amsterdam - St. Petersburg

Het heeft wat onnatuurlijks - vertrekken uit Nederland in korte broek, met 32 ºC, om bij aankomst op je vakantiebestemming meteen je regenjas en trui te moeten aantrekken! Maar de vakantiestemming komt vanzelf, bij de eerste blikken op St. Petersburg: een grote stad, met brede straten en veel mooie oude panden, afgewisseld met echte communistische flatgebouwen. Ons hotel ligt aan de rand van de binnenstad, aan de Fontanka, het kanaal dat vroeger de rand van de stad vormde. Het hotel doet nog erg denken aan partijcongressen in de gloriedagen van de Sovjetunie. Bij de 'welkomstbespreking' vertelt reisleidster Greta veel praktische en nuttige dingen. Daarna is het tijd om St. Petersburg te ondergaan.Wij zijn gaan eten in een café aan de Fontanka - boeuf Stroganoff, begeleid door melancholieke live pianomuziek. Daarna een stukje Nevski Prospekt en vervolgens om weer 'thuis' te komen een eerste kennismaking met het mooie metrostelsel. Ongelofelijk lange en diepe roltrappen, prachtige marmeren stations, af en toe nog versierd met Sovjet-muurschilderingen van blije werknemers met rode vlaggen. Kortom een aardige 1e indruk voor een eerste dag!

Dag 2 - vrijdag 8 augustus - St. Petersburg

08.00 Ontbijt, ontdekt dat je niet te laat moet komen omdat het lijkt dat de capaciteit in de eetzaal niet helemaal toereikend is. Op de vraag of er nog glazen zijn knikt de bediende, hetgeen zoveel wil zeggen: "er bestaan zeker glazen en die komen vast wel richting eetzaal, maar hoe de dienstregeling is, geen idee!" Heerlijk, we zijn echt in Rusland.

Tegen negenen met Wil richting Admiraliteit om even verder de rij wachtenden voor de Hermitage in ogenschouw te nemen; dus achter aansluiten. Half elf gingen de deuren open, er volgt dan een binnentuin, een trapje, een draaideur en jawel, wel twee kassa's. Ondertussen hadden we gelezen dat per dag zo'n tienduizend mensen de Hermitage bezoeken, dat's 5000 per kassa (!?). Eerst maar even "dwalen": Hoe ziet de Hermitage eruit? Zalen, zalen, zalen, de één nog meer geschikt voor feestjes met de "groten der aarde" dan de andere, nog afgezien van de inhoud. Onder een bakje koffie de plattegrond bestudeerd om een keus te maken, want als je dat niet doet ben je reddeloos verloren. Als laatste "De Hollandse Meesters", bepaald niet zuinig vertegenwoordigd! Zo zie je wat je "bij ons" niet te zien krijgt. Tegen drieën het pandje verlaten.

Via een bakje koffie en een Russisch biertje naar de St. Isaaks kathedraal. Een majestueuze kathedraal, groot, hoog, breed, lang, marmer, het groen van malachiet, kortom, soms wat te veel van het goede. Daarna de steven gewend en naar het Hazeneiland of te wel de Petrus en Paulusvesting. Een zeer bezienswaardig gebied. In een naburig cafeetje de voeten rust gegeven, de maag gevuld met een met zalm gevulde soep en alle indrukken even gelaten voor wat ze waren. Tegen half zeven de rust van de Petrus en Paulus kathedraal opgezocht waar om zeven uur het "mannenkoor van St. Petersburg" zou zingen. 12 Mannen met een onwaarschijnlijk breed zangbereik boeiden ons bijna twee uur. Eerst met Russische kerkmuziek, daarna met volksmuziek. Koormuziek die we op CD hebben meegenomen.

Via een wat noordelijk gelegen metrostation, dat overigens ook weer in een heel gezellig park lag, zijn we richting hotel gegaan. Een lichtelijk benevelde Amerikaan wilde in de metro ons tot gids zijn. Toen we te kennen gaven wel enig idee te hebben waar we waren begon hij het "Wilhelmus" te neuriën. Afijn zoiets maak je niet elke dag mee. Na dertien uur waren we weer in het hotel terug. Douchen en dit verhaal schrijven.
St. Petersburg vraagt om herhaling.

Dag 3 - zaterdag 9 augustus St. Petersburg - Pskov

Om ná ons vertrek uit St. Petersburg nog enigszins in de sfeer daarvan na te genieten, bezochten we het zomerpaleis van de tsaar even buiten de stad. Gelegen in het groen, temidden van andere aardige optrekjes, deed het denken aan een Russische variant van Aerdenhout. Dit grote en weelderige paleis in wit en blauw geschilderd is evenals het winterpaleis, de Hermitage, gebouwd door Rastrelli. Een uur lang konden we wandelend de vele 'tuinhuisjes' bekijken in Chinese, Turkse of wat voor stijl dan ook maar opgebouwd. De busrit richting Pskov voerde langs moerasachtige gronden, weilanden, hier en daar wat akkertjes, boomaanplant en kleine dorpjes. De tuinen rond de houten huisjes stonden vol groente, aardappelen en fruit en wat bloemen. Ogenschijnlijk werd hier aandacht aan besteed. Aardappelen, courgettes en fruit werd langs de weg verkocht.
De lunch genoten in Luga waar veel mensen uit de streek de plaatselijke markt bezoeken.

Om 4 uur reden we de oude plaats Pskov binnen waar ons, ruimtelijk gezien, een riant hotel onderdak bood. 's Avonds gaf iedereen gehoor aan het voorstel om samen te gaan eten. Maar daarvoor was er het voedsel voor de ziel in de vorm van de Russisch orthodoxe koorgezangen tijdens de liturgie in de kathedraal. Niet alleen het oor werd gestreeld, want wierook drong de neus binnen en de ogen zagen niet allen de schitterende iconostase maar genoten ook van het liturgische spel van de voorgangers. Na een maaltijd van stevige soepen, salades, groenteprutjes en deegflappen en het nodige water e.d. voor de dag van morgen te hebben ingeslagen, konden we voldaan terugzien op deze 3e vakantiedag.

Dag 4 - zondag 10 augustus Pskov - Vilnius

Niet iedereen kon gisteren vredig inslapen. Op de tweede etage van ons "riante" hotel vond een bruiloftspartij plaats. De gasten waren dermate in stemming dat de halve etage lang is wakker gehouden. Slechts hard kloppen op de deur kon ze verdrijven. Eindelijk rust ….. ja zeker maar we hadden naast de muggen gerekend. En die zaten er wat. Na een klein slagveld te hebben aangericht bleven er nog genoeg over om de rest van de nachtrust te verstoren. Na een uitgeserveerd ontbijt met een ei-in-een-pannetje konden we "onze" bus in.

De directie van het hotel kwam met een cadeautje in de vorm van een plak chocolade en een ansichtkaart. Dan op weg om "moedertje" Rusland te verlaten.
Naar de grens, naar Grebneva. Over een snelweg van amper 2 bussen breed en een max. snelheid van 60 km ging het op pad. Alle tegemoetkomend verkeer over een afstand van ±125 km was: 1 vrachtauto, 1 lijnbus en 2 auto's. Er was wel snelheidscontrole met een lasergun. En ooievaars onderweg, tientallen, op telegraafpalen, in de wei tussen de schapen en op allerlei nestvormen.

Dan de grens: 2 uur en 15 min duurde de passage vooral aan Russische kant. Wat een zielig vertoon van machtswellust kan schuilen in een miezerig mannetje met een zaklantaarn laat zich niet schilderen. Zelfs wielkasten, bagageruimtes (lege) en dergelijke werden minutieus onderzocht zonder opgaaf van redenen. En onze bagage moest worden doorgelicht. De chauffeur werd op het vernederende af van hot naar haar gestuurd voor allerlei onzinnige formaliteiten. Leve de promotie van het toerisme!

Het landschap vóór de Russische grens was saai: berkenbomen en struikgewas. Het paste geheel bij de gezichten van het douanepersoneel. Maar na de Letse grens werd het landschap vriendelijker. De roebel werd gewisseld in de lat. Net op tijd om over de grens koffie te gaan drinken. Een nieuw avontuur. In een ruimte van ±6 m2 mochten 21 mensen in rondes van 5 koffie drinken (hij was wel lekker) gezeten op 10 stoelen en ander bijeengezocht "meubilair". Maar geen kommer. Op naar de Litouwse grens bij Medemi. Daarvoor naar Daugavpils om te lunchen. Nog steeds geen lachende gezichten bij de ingezetenen.
Maar het landschap werd vriendelijker met weiden en vee en meren.

En dan Vilnius. Een kleine verkenning voor het slapen gaan belooft veel voor de dag van morgen. Wat een plaatje die stad.

Dag 5 - maandag 11 augustus Vilnius

Toen ik na een goede nachtrust naar buiten keek, zag ik een stralende zon en wolkjes in een koele wind; de gedachten gingen naar huis, waar de natie zuchtte onder een hittegolf: het was de beste motivatie om er een mooie dag van te maken.
In de stad ging ieder zijns weegs: alleen een groepje van zes, waaronder ondergetekende, ging onder leiding van Greta de stad verkennen.
We liepen door de Morgenroodpoort de stad in. Vanwege een dienst was de Maria-ikoon daar wel van buitenaf te zien, maar binnen niet bereikbaar. Via de Theresiakerk en de Orthodoxe Heilig Bloedkerk, waar nonnengezang en wierooklucht ons een hemels gevoel gaven, liepen we door een lange straat het centrum in naar de Universiteit.
Na een welverdiende koffiepauze kwam de grootste inspanning van de dag: de beklimming van de Gedimenasheuvel. Hoewel ik een notoire vlakloper ben lukte het me toch om boven te komen; we kregen een fraai uitzicht over de stad. De moedigen onder ons beklommen ook nog de toren.

Onderaan de heuvel gekomen arriveerden wij bij de kathedraal, een enorm Neo-Classicistisch bouwwerk, dat van binnen flink gerestaureerd werd; de Kazimierkapel was wel de moeite waard. In tussen liep Greta zigzaggend over het grote plein voor de kathedraal te zoeken naar de herdenkingstegel, neergelegd ter ere van de twee miljoen Litouwers, die in 1989 protesteerden tegen de Russische bezetting, door hand in hand door het hele land te staan; terwijl zij dit aan mij vertelde wees ik achteloos met mijn vinger twee meter achter haar: "Volgens mij ligt hij daar". Dit leverde een (Italiaans!) ijsje op.

Na een bezoek aan de Annakerk, een prachtig voorbeeld van baksteengotiek, werd het tijd voor de lunch. We vonden daarvoor een pittoresk hofje; daarna ging ieder zijn eigen weg. De rest van de middag heb ik doelloos door de stad rondgezworven, om na een heerlijk avondmaal weer naar het hotel terug te keren …...

Dag 6 - dinsdag 12 augustus Vilnius - Palanga

Na een vroeg ontbijt lieten we Vilnius achter ons, richting Trakai. Inmiddels was er onderhandeld over de lengte van ons verblijf in Trakai; anderhalf uur zouden we krijgen. Voor Els en mij is dat precies voldoende voor een rondje om de waterburcht, een wandeling langs de stadsmuur en door het dorp met de houten huisjes en een bakkie koffie met warm appelgebak.
Trakai heeft zijn eigen madonna, maar die hielden ze voor ons verborgen door de kerk op slot te houden. Al met al was de dag goed begonnen.
Lunchen doen we in Kaunas; we krijgen 2 uur de tijd en Greta rondt dat af naar boven, zodat we om 15.00 uur bij de bus terug moeten zijn. Na een rondje om de restanten van het fort komen we op een liefelijk plein met oude huisjes, terrassen en een kathedraal. Na een blik geworpen te hebben in de kathedraal, barok maar niet onaardig, drinken Els en ik een bakkie, waarna we de winkelstraat afstruinen. Gevonden, die ene cd die ik zocht, waarna we onze lunch in hebben geslagen en deze heerlijk in de zon op een bankje in de winkelstraat hebben genuttigd onder het genot van heel veel mensen die voorbij kwamen. Daarna nog even een bakkie en weer terug in de bus op weg naar Palanga.

Goed uitziend hotel waar Greta, de schat, ons eerst een drankje aanbiedt namens Djoser en vervolgens de grootste kamer van het hotel aanbiedt. Deze balzaal in flessengroen wordt snel weer verlaten om onszelf een diner te bezorgen. Na de schok van de drukte, de herrie en de enorme keuze in restaurants, besluiten we bij Monika neer te strijken.
Een verrukkelijk frisse tonijnsalade en kipfilet met kaas en citroensaus later, besluiten we de dag af te sluiten met een blik op de zee. Dat valt niet mee, want het is nogal mistig, maar de aanhouder wint. Moe, maar voldaan zijn we huis/hotelwaarts gekeerd om van een verdiende nachtrust te genieten. En dan hebben we nog 9 dagen te gaan …….

Dag 7 - woensdag 13 augustus: Palanga/Nida

Op het moment dat we dit verhaal schrijven is het donderdag 14 augustus om half 10. We moeten het doen met de herinneringen van gisteren zonder aantekeningen.

We zijn de dag begonnen met 'n heerlijk ontbijt, vooral 't pannenkoekje viel in de smaak. Om 9 uur vertrokken we naar Klaipeda, een stad met duidelijk een Duits verleden.

Met de Ferry staken we over naar het schiereiland. Na ± een uur kwamen we in Nida aan. In de bus zagen we al dat het een prachtig natuurgebied is. In het centrum van Nida hebben we meteen een fiets gehuurd. We zijn eerst richting strand gegaan. Het water van de Baltische zee is helder en prachtig van kleur. Rustig strand, totaal geen vergelijk met Scheveningen of Zandvoort. Verder heerlijk de hele middag over het eiland gefietst. Het weer was prima en na het bezoeken van verschillende steden was dit een welkome afwisseling.

Om ± half zes reden we langs een restaurant direct aan het water gelegen. Dit leek ons een uitstekend plekkie om te gaan dineren. Na een voortreffelijke maaltijd, met natuurlijk een glas rode wijn, hebben we de fietsen ingeleverd en waren we half 7 op de parkeerplaats.

Hier wachtte ons een verrassing: de bus was er niet! Nadat Greta contact had opgenomen met haar agent, kwam de bus om 7 uur aanrijden. Een foutje !! Op het briefje van de chauffeur stond 19.30 u i.p.v. 18.30 u.
Aan het eind van het eiland wachtte ons opnieuw een verrassing. De chauffeur kreeg een stopteken van de politie. Wat bleek? Te hard gereden, dus een bon van 50 Lit.
Al snel werd besloten, dat de groep deze bekeuring zou betalen voor André die ons al die dagen al perfect van dienst is.

Rond 9 uur kwamen we weer aan in het hotel in Palanga. Wij vonden het een geslaagde dag.

Dag 8 - donderdag 14 augustus: Palanga - Riga

Na zo'n mountain-bike-achtige tocht en nog even flaneren over de kermis waar Zwier ons de weervoorspellingen (Internet) voor morgen meedeelde was 't lekker slapen.
Van de kermis in Palanga (met mooie pier 's avonds in de mist) op naar Riga na nog enige zoete broodjes te hebben gekocht bij de bakker om de hoek.

Een korte koffie c.q. plaspauze als tussenstop in Sjau ……… Daarna naar de Kreuzberg. Een ontelbare hoeveelheid kruisjes en kruizen in allerlei groottes op een soort van bergje vormt een fantastisch decor met de soms donkere wolken. Kennelijk spontaan ontstaan kan en mag iedereen zijn/haar eigen kruis toevoegen. Naast alle kruisjes het geklingel van allerlei soorten eolische bellen waarmee je vooral je buren gek kunt maken.

Daarna een vlotte grensovergang (vgl. met Rusland) na nog een poging om de Lits om te gaan wisselen voor Lats hetgeen niet erg wil vlotten door een meute Duitse toeristen uit Beieren in de bus voor ons en slechts één kassa (waar hebben we dit meer gezien?).
Om onze vriendelijke buschauffeur moed in te spreken na de bekeuring van gisteren hebben we besloten een cadeautje (fraaie politie-auto + briefjes euro's + dollars) voor hem te kopen en een bijdrage in de bekeuring te leveren vergezeld van een korte 1-akter.

Andrej keuvelt weliswaar nog steeds vrolijk met Greta zonder dat beide snappen waar ze het over hebben, maar je weet maar nooit of het voorval van gisteren leidt tot een soort depressie waar de meeste Russen (Andrej is overigens Est) last van lijken te hebben.

Éénakter (hoorspel, 2-talig, vertaling verderop) met

• een vriendelijke buschauffeur uit Estonia, die wel van lekker doorrijden houdt (met snor)
• een ietwat norse brede politieman uit Lithuania (zonder snor)

• ma oky Andrej; mul on autobus mul on kiire miks? --> Djoser
• kes te dete ? miks te Kurjatc??

• tere; tere tulemast juures Leedula
• palun peatuge siin! Ma olen polisei; ma den vitrane!
• mis te arvate ?? Tubli !!!

• valvandage ; mul on halb
• ma ei tadnud, et ma teen midagi valeni ....( ?)
• palun arve ; kas seen on kallis ?
• kas tcil saab maksta krediitkaardiga>
• head aega; nägemiseni …….(?)

conclusie: üks --> oké kaks --> njet.

Baltic --> English

• I am Andrej; I have an autobus/car. I'm in a hurry; why ? --> Djoser
• Who are you? Why are you shouting at me?

• hello; welcome to Lithuania!
• please stop here! I'm a policeman, I'm angry
• What do you think?? Well done

• I am sorry; I feel bad
• I didn't realize I was doing anything wrong ...... (?)
• I'd like the bill please; is it expensive?
• Can I pay by creditcard?
• Goodbye; see you later ...... (?)

conclusie: 1 x --> oké 2 x --> "vergeet 't maar"

Na dit korte intermezzo zijn we (in volle vaart) naar Riga gereden.
Het weer was gelukkig prima, dus vanaf ½ 5 de stad verkend van Jugendstil tot Dom en dat alles afgesloten in een leuk studentikoos eetcafé (Alus Seta) waarbij bleek dat de enorme hoeveelheid geld die we gepind hadden (Riga was tenslotte een dure stad!) van z'n levensdagen niet opraakt als je voor zo weinig geld zo veel en lekker kunt eten …. In het hotel terug nog even gegniffeld bij BBC World; die meldden dat half Amerika zonder stroom zat.

Dag 9 - vrijdag 15 augustus: Riga

Om ± 9.30 u onder leiding van Jelena, een Russische vriendin van Greta, naar de binnenstad vertrokken. Onderweg een Russisch Orthodoxe kerk bezocht. Daar was (net?) een rouwdienst aan de gang. Leverde (wat mij betreft) een ongemakkelijke situatie op.
Dóór naar de binnenstad. De toren van de Petrus-kerk m.b.v. een lift "beklommen". Boven een magnifiek uitzicht over de stad. Een stad die als een Phoenix uit de as van de Russische bezetting is herrezen! Het is onmogelijk je voor te stellen dat deze wondermooie stad nog maar zo kort geleden uit puinhopen bestond.
In de kruisgang van het klooster naast de kerk vonden we een grafsteen met een Nederlands opschrift. De steen was gedateerd 1659. De steen had "toebehoord"aan een zekere Tasman. De steen had voorheen in de Dom gelegen.
Daarna afscheid van Jelena. Zij vertelde ons dat haar ouders na 1939 uit Rusland naar Letland waren verhuisd en dat ze , nadat Letland in 1990 zijn onafhan-kelijkheid had herwonnen, stateloos waren geworden. Er loopt een diepe kloof tussen Letten (en andere Balten) en Russen die in de Baltische staten wonen.

De reden van die kloof werd wel heel indringend zichtbaar in het "museum van het verzet". Verzet tegen - in eerste instantie - de Russen (van 1939 - 1941), daarna de Duisters (van 1941 - 1944) en daarna weer de Russen (1944 - 1990). De Goelag-archipel kwam wel heel erg dichtbij. Overigens heeft het gewapende verzet tegen de Russen (misschien is het beter om te spreken van de communistische terreur die (de) Russen hebben uitgeoefend) nog tot ±1950 geduurd. In de periode 1939 - 1950 is Letland ± 1/3 van zijn bevolking "kwijtgeraakt".

Na het museum van het verzet naar het "blackhead-museum" dat is gevestigd in een van de mooiste panden in Riga. Panden die na de oorlog niet meer bestonden en steen voor steen (weer) zijn opgebouwd. Omdat we de indruk hadden dat we in het centrum niet de "modale" Let tegenkwamen zijn we vervolgens naar de markthallen buiten de grachtengordel gegaan. En daar kwamen we ze in groten getale tegen. De modale let die met een hongerloontje moet zien rond te komen in een snel veranderende, zijn zekerheden en pensioen verliezende samenleving. In de markthallen niet de "young and beautiful people" met de dikke BMW's en four-wheel-drives die we in het centrum zo veel zagen.

's Avonds naar een orgelconcert in de Dom. Werk van Cesar Franck. Prachtig orgel (warme, romantische klank). Ik "vermoed" dat menigeen liever een iets vertrouwder repertoire had gehad. Franck is voor veel mensen iets te modern. Na afloop nog wat rondgezworven door Jugendstil en Art Nouveau Riga. Prachtig. Overigens, alle gebeurtenissen onderbroken met koffie en andere etenswaren. Ruim voorhanden! Als ik zou moeten kiezen tussen St. Petersburg en Riga, dan weet ik het wel: Riga. Een groter compliment voor deze stad is - naar ik vermoed - niet denkbaar.

Dag 10 - zaterdag 16 augustus: Riga - Saaremaa

Om 9.00 uur vertrokken van ons hotel in Riga en om 10.00 uur een koffiestop bij het "Klein Zwitserland" van Letland bij Sigulda. Onderweg kwam de regen met bakken naar beneden, maar gelukkig was het bij de stopplaats min of meer droog. Na de koffie op weg gegaan naar een van de kastelen in deze omgeving, helaas te weinig tijd om er rustig rond te wandelen, de omgeving leek ons prachtig. De koffiestop duurde slechts 1 uur omdat ons nog een grensovergang te wachten stond en we om 15.00 uur (dachten we) de Ferry naar het eiland Saaremaa moesten hebben. De grensovergang ging redelijk vlot en we waren kwart voor drie bij de boot. André (chauffeur) was echter verkeerd voorgelicht, de boot ging in het weekeinde om 16.00 uur, dus ruim een uur over om weer koffie te drinken e.d..

Na de overtocht van ±30 min. nog een uurtje rijden naar het Sanatorium in Kuressaare waar wij overnachten. Tijdens de busrit heeft Maarten ons vermaakt met een vragenlijst waarmee je vast kan stellen hoe mannelijk of vrouwelijk je hersens zijn. Tot grote hilariteit van iedereen werd vastgesteld dat hijzelf extreem vrouwelijke hersenen heeft en dat ikzelf extreem mannelijke hersenen heb. Maarten looft een prijs uit voor degene(n) die nog vrouwelijker resp. mannelijker scoren.

's Avonds naar het centrum van Kuressaare gelopen - veel eenvoudige houten huisjes - om een restaurantje op te zoeken voor het avonddiner. Het bleek dat uiteindelijk bijna iedereen van de groep bij de Raekelder terecht kwam waar de dienster ons deed herinneren aan de "dienstverleners" in Rusland. Na de maaltijd nog een wandeling langs het indrukwekkende kasteel gemaakt en de dag mijmerend afgesloten op een bankje aan het strand.

Dag 11 - zondag 17 augustus: Saaremaa

Vanuit Kuressaare om 9 u met 14 + 2 pers. via Satma naar de punt v/h schiereiland Sääre. Daar was een Sovjetlegerbasis, er is een oorlogsmonument, er liggen restanten van bunkers, een mijn, lichtboeien, meer oude troep, maar het is nog een prachtig wandelgebied. We moesten oppassen niet op vele dikke wandelende slakken te trappen. Wil (van Bauke-Jan) zag een grote slang en ws. een alk. Eli en Jeanne kwamen niet ver want ze zagen tientallen fossielen op het strand en deelden die later uit. Er was een vuurtoren uit 1960 en één vogelaar.

Een nieuw koffiehuisje stond klaar voor de toeristen die in de toekomst zullen komen. In Kuressaare zijn 2 nieuwe steriele hotels, die helemaal niet passen bij het beeldige museumdorp. We bezochten niet het museum zelf. De meningen hierover waren verdeeld. Wij gaven de voorkeur aan het dorp zelf. Daar bleken een paar straten zowel Letlandse als Russische naambordjes te hebben. In de supermarkt zocht ik de duurste gerookte paling uit (wou de helft ervan hebben), maar het was te veel. We vonden heerlijke broodjes met andere vis erop. Voor morgen in de bus "rosinakukkel" gekocht.
Vergeet een prachtige sculptuur a/d kust. Een stevige visser draagt daar met behulp van zijn vrouw een boot met gevangen spartelende vis. Drie stuks zijn er uit gevallen en liggen op apegapen op de grond.

Vanavond netjes gegeten (kip cordon bleu), maar 2 romantische eetgelegenheden bleken we achteraf gemist te hebben (w.o. de molen). Frido zag v/d bedrading (telefoon, elektra) dat deze bevestigd is aan houten palen. Deze zaten echter niet in de grond, maar waren vastgemaakt aan betonnen palen van 2 m hoog. We hadden mooi weer vandaag en we zijn Djoser dankbaar voor dit mooie gebied. Vol goede moed verder naar Tallinn en Helsinki.

Nogmaals dag 11: op survival op het eiland Saaremaa

Fietsen gehuurd en vóór 9 uur gestart. Heel optimistisch gingen we, bij stralend weer, zonder eten en drinken op weg naar Vidumae Nature Reserve. We wilden langs't water een route fietsen, maar we merkten al snel, dat er geen enkele fietsroute is en dat we gewoon de grote wegen moesten volgen. Met zo weinig verkeer was dit geen enkel probleem. Ook dachten we dat we van plaats naar plaats zouden fietsen en dat we tussendoor een stop konden maken om iets te gebruiken. Ook dát was een misvatting

Na ± 30 km waren we nog niets tegengekomen voor een lekker bakkie koffie. Bij een oud gebouw en wat schuren zagen we fietsen staan. Daar zijn we gaan vragen waar we ergens koffie konden drinken. De jonge vrouw bood spontaan aan om koffie te zetten en een salade klaar te maken. Tot onze verrassing kwam ze aandragen met een blad vol heerlijke gerechten: koude macaronischotel, drie soorten brood, kaas en worst, tomaten, yoghurt, jus d'orange en koffie met eigengebakken chocoladecake. Onvoorstelbaar gastvrij!

Na deze voortreffelijke lunch liet ze ons de accommodatie en sauna zien voor B en B. Het is niet te geloven wat een soberheid, maar zelf is zij er trots op, dus wij zeiden dat het prachtig was. Na betaling van 100 kr. zijn we doorgefietst naar het nationaal park Vidumäe. Eerst een bezoekje gebracht aan het museum en toen twee routes van elk 2 km gewandeld door het prachtige bos. We besloten via een andere weg terug te fietsen naar Kuressaare.

17 km voor Kuressaare zagen we een bordje dat ons verwees naar een buitenverblijf midden in het bos. We werden verwelkomd door 5 blaffende honden, waarna er een man naar buiten kwam. Het was net als vanmorgen: O zo primitief, maar enorm gastvrij. We kregen 'n thermoskan vol koffie en nota bene ook een stuk gebak. De wachttijd konden we opvullen door naar de wilde zwijnen te kijken (zes stuks).

Weer goed verzadigd fietsten we de laatste kilometers. Op een gegeven moment zagen we een prachtig plekje pal aan de Baltische zee. Daar zijn we heerlijk een half uurtje gaan zitten om te genieten van de stilte en de natuur. Moe, maar voldaan kwamen we tegen 7 uur in Kuressaare aan.

Dag 12 - maandag 18 augustus: Saaremaa - Tallinn

En wederom was het tijd om te gaan; Tallinn roept. We konden het eiland echter niet verlaten alvorens het kratermeer, 5 houten molens die niet meer werkten maar wel zeer pittoresk waren en een 14e eeuws kerkje met buitengewoon mooie details. Enfin, het was tijd om Saaremaa te verlaten, op naar Tallinn.

Mijn eerste reis naar Italië was naar Verona; ik werd daar op slag verliefd. Datzelfde gevoel overvalt me als ik de oude stad in loop. Elke hoek die ik omga overvalt me met nieuwe prachtige plaatjes (van straatjes). Het stadhuisplein heeft een hoog schattigheidsgehalte en de souvenirwinkeltjes worden frequent aangedaan (zonder resultaat dat wel). Omdat we hadden besloten vandaag alleen te snuiven (sfeer) en pas morgen te happen (cultuur) bleef het bij dwalen.
Toen ontdekten we Balthazar; voor de vorm bekeken we nog wat andere restaurants, maar eigenlijk was de beslissing al gemaakt. Het terras van Balthazar zit in een klein steegje aan de achterkant van de oudste nog bestaande apotheek van Europa. De kaart bestaat uit gerechten met knoflook, ook de desserts. Hoe meer, maximaal 3, knoflookjes achter de naam van het gerecht, hoe meer knoflook het gerecht bevat.

Het kostte ons veel tijd om de gerechten die we wilden eten, te kiezen. Ze klonken allemaal verrukkelijk. Na de ober 2 maal weggezonden te hebben zonder bestelling, hebben we toch nog weten te bestellen. En het eten was verrukkelijk. Na de salade kwamen Maarten en Linda ons gezelschap houden en gelukkig hadden ook zij moeite om te kiezen.
Enfin, het eten was goed, iedereen was blij en dan hadden we nog de wetenschap dat we morgen weer zouden terugkeren.

Dag 13 - dinsdag 19 augustus: Tallinn

Wat heet "een dagje Tallinn". Achter elke kerk een andere, echter elk straatje een nog mooier straatje, vijftiende en veertiende eeuw voelbaar aanwezig. Kerkelijk gezang werd afgewisseld met middeleeuwse liederen gezongen door in die tijd geklede lieden en minstrelen. Als de voeten moe werden was er koffie. Benedenstad en bovenstad werden doorkruist.

Uus, Pikk en Vene dienden als oriëntatie. Een straatje heen lijkt anders dan een straatje terug. Een plattegrond 'op de kop' brengt je in ene andere regio. Het blijft allemaal mooi! Onderweg: reisgenoten die tips geven over nog niet geziene dingen en nog te eten heerlijkheden.
De klok draait door. Zijn er nog dingen over het hoofd gezien? Half zes. Dominicaner klooster sluit om zes uur. Nog een half uurtje in en tussen 13e eeuwse muren. Wat heeft zich hier allemaal afgespeeld?

Inkopen, souvenirs? Ach, morgen in Helsinki misschien. Eerst maar een douche. Dan op pad naar de Olde Hansa. Een pakhuis vol middeleeuwen en dito maaltijden. Gezien de logistiek werd van het "voorafje" afgezien en werd voor het dessert een wat intiemere kelder opgezocht. Want er viel nog wat anders te verhapstukken. Gedurende de afgelopen twee weken had een ieder een in een door Maarten meegenomen boek beschreven enquête ingevuld. Dertig vragen gaven meer zicht op de feminiene dan wel masculiene structuur van ons brein. Onder het mom "wat een flauwekul, het zegt niks, en wat is het leuk" werden A, B en C's aangestreept. Na wat gereken kwam er een score uit de bus, die vaak in de bus als onderbouwing werd gebruikt bij wat ongenuanceerde uitspraken.
Deze avond werden de scores bekend gemaakt en in volgorde gepresenteerd, dwz van de meest masculiene man via de vrouwelijke man en mannelijke vrouw kwamen we uit bij de vrouwelijkste vrouw. Zo kenden we allen weer onze plaats. Maar wie waren we werkelijk??

Het was Greta die aan de hand van korte kernachtige maar ook verhullende uitspraken door Wilke geformuleerd, mocht uitmaken wie er met welke uitspraak werd bedoeld. Ze deed dit uitstekend en mocht daarom haar studie psychologie vervolgen. Namens de groep bedankte Wilke haar voor steun en stut aan ons bewezen en overhandigde haar onze blijken van waardering. Vanuit de krochten van Tallin liepen we door de regen naar het hotel. Een welbestede dag!

Dag 14 - woensdag 20 augustus: Tallinn - Helsinki: "Terug naar Euroland"

Exact op tijd verliet de Catamaran van de Nordic Jet Line de haven van Tallinn om ons naar Helsinki te brengen. De aanwezigheid van "overgeefzakjes" op de zitplaatsen beloofde wat. De zee liet ons met rust en niemand werd zeeziek en iedereen genoot van de luxe veerboot. Met een vaart van 36 knopen (1 knoop = 1 zeemijl/uur) waren we in een uur en 20 min in Helsinki.

Met de tram naar het hotel was een simpel karwei. Prima hotel met alles er op en er aan. Een elektrische broekenpers, een strijkplank en strijkijzer op de kamer. Een welkom op de buis op eigen naam was een leuke verrassing. Zo kunnen we ons weer in Nederland vertonen.

In de haven van Helsinki lagen enige zeer fraaie cruiseschepen uit o.a. Nassau (Bahamas), naam "Seven Seas Voyager" - Cunardline. Het waren schepen te vergelijken met flats maar zo groot hoeft voor mij nu ook weer niet. We startten in Helsinki met een tramrit voor € 2,- p.p. Als je niet wilde uitstappen onderweg kreeg je een kaartje voor € 1,70. Gelukkig hadden we een kaartje waar de route op stond en dat was wel prettig.

Na de tramrit naar de Tuomiokirkko (een Dom). Prachtig gebouw met 5 koepels. Binnen heel sereen met een prachtige preekstoel en dito orgel. Via de universiteitsbibliotheek met heel veel oude boeken in een dito omgeving naar de orthodoxe kathedraal die om 14.00 dicht was gegaan en dus hadden wij pech. We slenterden wat in de haven en genoten van alle schepen. Op het haventerrein liepen we tegen ene overdekte markt op waar allerlei heerlijkheden werden verkocht. We sneuvelden niet.
Eigenaardig dat de straten worden benoemd in Fins en in 't Zweeds. We vernamen dat via een toeristengids. Ans ontdekte een zaak van Marimekko kleding en wilde dat zien. Na nog wat gezworven kwamen we terecht in een ondergronds winkelcentrum met op z'n Amerikaans een lading eettentjes. Daar gebruikten we een eenvoudige maaltijd. We vonden wel dat alles erg duur is in Finland. Het kan wel na ons verblijf in de Baltische Staten.

Terug naar ons hotel dat heerlijk centraal ligt om ons voor te bereiden voor de retourvlucht naar Nederland. Helsinki is een zeer interessante stad waar je in een dag te weinig kunt zien.

Dag 15 - donderdag 21 augustus: Helsinki - Amsterdam

Is het toch nog gebeurd: mij dit dagboek in de maag splitsen om het uit te werken en daarbij ook nog de laatste dag laten verslaan…. Nou, vooruit dan maar! Het was uitslapen geblazen vandaag en daarna uitgebreid genieten van het overdadige ontbijtbuffet. Het was moeilijk kiezen uit de glutenvrije, lactose-arme, vetloze etc. gerechten. Er was zelfs melk die 1% melk bevatte! Wat er dan wel in zat? Veel E-nummers concluderen Jenny, Els en ik na enig nadenken.

Om kwart over tien verzamelen en in ganzenpas naar het busstation. Gelukkig passen we er alle 21 in en na een ritje van drie kwartier komen we aan op de luchthaven. Het inchecken verloopt moeizaam, mede door de groep jonge Zuid-Koreaanse voetballers (onder de 17) die uitgeschakeld waren in het WK onder de 17, dat in Finland wordt gehouden. Ze waren ons net voor in de rij. Daardoor hadden we voldoende tijd om alvast afscheid te nemen van Greta, die een latere vlucht had en € 100 voor het omboeken van de vlucht (terecht) wel wat veel vond.

Na het inchecken toch nog wat tijd over om een enkel cadeautje voor de thuisblijvers aan te schaffen, zoals cloudberryjelly uit Lapland. Keurig op tijd vertrokken, aan boord weer dezelfde armoedige kaasbroodjes, Johma-salade en crackertjes zonder begeleidend wijntje. Maar gelukkig konden Anneke en ik onze (sinaas-) appelsapjes verrijken met een lekker scheutje wodka (Thuisgekomen was er bij de post een brief van de KLM n.a.v. mijn klacht over het ontbreken van een wijntje op de heenvlucht, waarin uitdrukkelijk stond vermeld dat het nuttigen van meegebrachte drankjes aan boord verboden is).

Maar goed, we landden volgens schema om drie uur op de nieuwe Polderbaan en kwamen al sightsee-end na een kwartiertje bij de aankomsthal aan. Daar afscheid genomen van iedereen, de bagage kwam vlot en in een nieuwe recordtijd van 50 minuten was ik al voor vieren thuis.
't Was een fraaie reis, met een erg leuke, gemêleerde groep; misschien niet spectaculair (hoewel, de kermis in Palanga mocht er wezen!), maar wel erg sfeervol en we hebben een goede indruk gekregen van de landen van onze aanstaande mede-Euro-genoten.