Werelderfgoed: Akropolis in Athene
De Akropolis van Athene is een schoolvoorbeeld van werelderfgoed. De rotsachtige heuvel die uitkijkt over de Griekse hoofdstad telt vier van de grootste meesterwerken van de klassieke Griekse kunst. Zij vertegenwoordigen een beschaving die een bepalende rol speelt in de geschiedenis van de mensheid.
De eerste resten van bewoning die op de ‘heilige rots’ zijn gevonden, dateren uit de late steentijd. De huidige structuur kreeg vorm vanaf de vijfde eeuw voor Christus. Het was op het hoogtepunt van de Atheense democratie, de gouden eeuw van drama, filosofie, (beeldhouw)kunst en architectuur dat de vier belangrijkste monumenten verrezen: de drie tempels Parthenon, Erechtheion en die van Athena Nike, en de Propyleeën, het poortgebouw. De architectuur is subliem afgestemd op de natuurlijke omgeving.
De voorbeeldig bebouwde heuvel overleefde oorlogen en werd bewonderd en doorlopend verfraaid door de machthebbers van het moment, waaronder de heersers van Pergamon, Cappadocië en Egypte, Romeinse keizers als Claudius en Hadrianus, en rijke burgers. Vanaf de verwoesting van Athene door de Herulen, een Germaans volk, in 267 na Christus, is de monumenten herhaaldelijk schade toegebracht. De tempels werden kerken en moskeeën en vele kunstschatten verdwenen. In 1687 beschoten de Venetianen het Parthenon, dat de Turken gebruikten als kruithuis. De enorme explosie verwoestte het middengedeelte van de tempel. Begin 19e eeuw maakte de Britse ambassadeur in Constantinopel, lord Elgin, de ramp volledig. Hij stuurde een grote partij Griekse kunstvoorwerpen, waaronder veel van de decoratieve onderdelen van de tempel, naar Engeland en verkocht ze aan het British Museum. Daar vormen ze nog altijd een belangrijk maar betwist onderdeel van de collectie.
Het Parthenon is het internationale symbool van de klassieke Griekse beschaving. De marmeren tempel, gewijd aan Athena Parthenos, de beschermgodin van de stad, is opgetrokken in de strakke Dorische bouwstijl met een zuilengalerij rondom.
Het Erechtheion is ongeveer twintig jaar later gebouwd in de elegantere Ionische stijl, herkenbaar aan de decoratie aan de bovenkant van de zuilen. De architect heeft het ongelijke oppervlak van de rots benut om er een bijzondere, asymmetrische tempel op verschillende niveaus te bouwen. Aan de zuidkant ligt de beroemde ‘meisjesportiek’, een galerij met zes kariatiden, zuilen in de vorm van vrouwenbeelden. De twee heiligdommen in de tempel waren gewijd aan de twee belangrijkste goden: Athena en Poseidon-Erechtheus. Ook de tempel van Athena Nike is gebouwd in de Ionische bouworde met aan beide smalle kanten een rij van vier zuilen. De decoraties beelden onder meer oorlogstaferelen uit. De Propyleeën, de monumentale toegangspoort tot de Akropolis, bestaat uit een centraal gebouw en twee zijvleugels. Omdat de muren van de noordelijke vleugel waren gedecoreerd met schilderijen en wandschilderingen werd het gebouw pinacotheek genoemd.
Na een eeuw van opgravingen en herstelwerkzaamheden is de Akropolis een pioniersgebied voor de nieuwste openlucht conserveermethoden, ter bescherming van de marmeren onderdelen die te lijden hebben van de hevige luchtvervuiling. Veel van de oorspronkelijke decoratieve elementen, waaronder friezen, geveldriehoeken en de vijf overgebleven kariatiden, zijn te bewonderen in het Akropolismuseum.
De eerste resten van bewoning die op de ‘heilige rots’ zijn gevonden, dateren uit de late steentijd. De huidige structuur kreeg vorm vanaf de vijfde eeuw voor Christus. Het was op het hoogtepunt van de Atheense democratie, de gouden eeuw van drama, filosofie, (beeldhouw)kunst en architectuur dat de vier belangrijkste monumenten verrezen: de drie tempels Parthenon, Erechtheion en die van Athena Nike, en de Propyleeën, het poortgebouw. De architectuur is subliem afgestemd op de natuurlijke omgeving.De voorbeeldig bebouwde heuvel overleefde oorlogen en werd bewonderd en doorlopend verfraaid door de machthebbers van het moment, waaronder de heersers van Pergamon, Cappadocië en Egypte, Romeinse keizers als Claudius en Hadrianus, en rijke burgers. Vanaf de verwoesting van Athene door de Herulen, een Germaans volk, in 267 na Christus, is de monumenten herhaaldelijk schade toegebracht. De tempels werden kerken en moskeeën en vele kunstschatten verdwenen. In 1687 beschoten de Venetianen het Parthenon, dat de Turken gebruikten als kruithuis. De enorme explosie verwoestte het middengedeelte van de tempel. Begin 19e eeuw maakte de Britse ambassadeur in Constantinopel, lord Elgin, de ramp volledig. Hij stuurde een grote partij Griekse kunstvoorwerpen, waaronder veel van de decoratieve onderdelen van de tempel, naar Engeland en verkocht ze aan het British Museum. Daar vormen ze nog altijd een belangrijk maar betwist onderdeel van de collectie.
Het Parthenon is het internationale symbool van de klassieke Griekse beschaving. De marmeren tempel, gewijd aan Athena Parthenos, de beschermgodin van de stad, is opgetrokken in de strakke Dorische bouwstijl met een zuilengalerij rondom.
Het Erechtheion is ongeveer twintig jaar later gebouwd in de elegantere Ionische stijl, herkenbaar aan de decoratie aan de bovenkant van de zuilen. De architect heeft het ongelijke oppervlak van de rots benut om er een bijzondere, asymmetrische tempel op verschillende niveaus te bouwen. Aan de zuidkant ligt de beroemde ‘meisjesportiek’, een galerij met zes kariatiden, zuilen in de vorm van vrouwenbeelden. De twee heiligdommen in de tempel waren gewijd aan de twee belangrijkste goden: Athena en Poseidon-Erechtheus. Ook de tempel van Athena Nike is gebouwd in de Ionische bouworde met aan beide smalle kanten een rij van vier zuilen. De decoraties beelden onder meer oorlogstaferelen uit. De Propyleeën, de monumentale toegangspoort tot de Akropolis, bestaat uit een centraal gebouw en twee zijvleugels. Omdat de muren van de noordelijke vleugel waren gedecoreerd met schilderijen en wandschilderingen werd het gebouw pinacotheek genoemd. Na een eeuw van opgravingen en herstelwerkzaamheden is de Akropolis een pioniersgebied voor de nieuwste openlucht conserveermethoden, ter bescherming van de marmeren onderdelen die te lijden hebben van de hevige luchtvervuiling. Veel van de oorspronkelijke decoratieve elementen, waaronder friezen, geveldriehoeken en de vijf overgebleven kariatiden, zijn te bewonderen in het Akropolismuseum.
